http://istoimerologio.blogspot.gr/p/blog-page_6901.html
Σχεδιαγράμματα
- Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
- A. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη
Μέτρα Κωνσταντίνου Α’ για την ανόρθωση του Ρωμαϊκού κράτους
▶ Ίδρυση Κωνσταντινούπολης
▶ Δικαίωμα στους Χριστιανούς να λατρεύουν το Θεό τους
▶ Διαχωρισμός πολιτικής-στρατιωτικής εξουσίας
▶ Κυκλοφορία χρυσού νομίσματος (χρύσινος, solidus)
α. Ίδρυση Κωνσταντινούπολης (324μ.Χ.) : Μεταφορά της πρωτεύουσας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από τη Δύση (Ρώμη) στην Ανατολή (Βυζάντιο).
Η επιλογή της θέσης οφείλεται:
- Στη γεωπολιτική της σημασία.
- Στη σπουδαιότητα για το εμπόριο.
Λόγοι ίδρυσης της Κωνσταντινούπολης
☻ Η Ανατολή είχε ισχυρή οικονομία και ακμαίο πληθυσμό
☻ Οι Χριστιανοί, στους οποίους στηριζόταν πολιτικά ο Κωνσταντίνος Α΄ ήταν πολυπληθέστεροι στην Ανατολή.
☻ Στις πόλεις της Ανατολής υπήρχαν θρησκευτικές συγκρούσεις (λόγω των αιρέσεων κυρίως)
☻ Η θέση βοηθούσε στην απόκρουση των εχθρών, Γότθων στο Δούναβη και Περσών στον Ευφράτη.
Η Κωνσταντινούπολη οικοδομήθηκε με πρότυπο τη Ρώμη (τείχη, λεωφόροι, αγορά (forum), έργα τέχνης από όλη την αυτοκρατορία, το Ιερόν Παλάτιον, το κτίριο της Συγκλήτου, δεξαμενές, λουτρά, αλλά και εκκλησίες (καινοτομία).
Ραγδαία ανάπτυξη πληθυσμού: Αρχές 5ου αιώνα: 150.000 κάτοικοι.
Μέσα 6ου αιώνα: 300.000 κάτοικοι τουλάχιστον.
β. Θρησκευτική πολιτική του Κωνσταντίνου Α’.
Ευνόησε τους χριστιανούς διότι πίστευε ότι ο Χριστιανισμός θα ξανάφερνε την ενότητα στο Ρωμαϊκό κράτος.
Μέτρα υπέρ των Χριστιανών
† Το Χριστόγραμμα στα νομίσματα
† Νομοθετικές ρυθμίσεις.
† Διάταγμα των Μεδιολάνων (313) : εξίσωση Χριστιανών με πιστούς άλλων θρησκειών.
† Παύση διωγμών (324)
† Καταδίκη αιρέσεων με την Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας (325) που φέρει ειρήνη στην Εκκλησία και την Αυτοκρατορία.
Ο συγκρητισμός της εποχής, δηλαδή η διαδικασία ανάμειξης και συγχώνευσης στοιχείων από διάφορες θρησκείες επηρέασε και τον Κωνσταντίνο Α’, ο οποίος υποστήριξε το Χριστιανισμό, αν και ως το τέλος της ζωής του διατήρησε τον τίτλο του pontifex maximus (μεγάλου αρχιερέα) των ειδωλολατρών, βαφτίστηκε χριστιανός τη χρονιά που πέθανε, ενώ είχε προσχωρήσει και στη λατρεία του Μίθρα (θεού των Περσών).
- ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΩΣ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ 6ΟΥΑΙΩΝΑ
Αυτοκράτορες:
4Ος αιώνας: – Ιουλιανός
– Θεοδόσιος Α’
5ος αιώνας:- Θεοδόσιος Β’
-Ζήνων
Τέλος 5ου– αρχές 6ου αιώνα: – Αναστάσιος
Αρχές 6ου αιώνα: – Ιουστίνος Α’
Α. Οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα
Χαρακτηριστικά της οικονομίας
☼ Κύρια πηγή πλούτου ήταν η γεωργία
☼ Το κράτος ρύθμιζε τις οικονομικές εξελίξεις
☼ Οι συναλλαγές γινόντουσαν με νόμισμα (εκχρηματισμένη οικονομία)
☼ Οικονομικά κέντρα ήταν οι πόλεις του ανατολικού τμήματος
Κοινωνικά προβλήματα
♠ Σταδιακά μεγαλογαιοκτήμονες αποκτούν τη γη
♠ Οι μικροϊδιοκτήτες γίνονται εξαρτημένοι αγρότες ή πάροικοι στη γη τους
♠ Βαριά φορολογία πλήττει αγρότες και αστούς. Έτσι:
-Οι αγρότες καταφεύγουν σε μονές ή πόλεις
– Η συγκέντρωση φτωχών στις πόλεις προκαλεί ταραχές
– Οι αυτοκράτορες προσφέρουν σε αυτόν τον όχλο «άρτον και θεάματα» για να διατηρήσουν την ηρεμία.
Θετικά στοιχεία
☺ Η επέκταση στην Ανατολή (Ερυθρά θάλασσα) φέρνει εμπορικες συναλλαγές και πλούτο
☺ Πολυτελή προϊόντα της Ανατολής (μετάξι, υφάσματα, μπαχαρικά) διακινούνται προς τη Μεσόγειο.
Β. Το γερμανικό πρόβλημα
♠ Το 395 το Ρωμαϊκό κράτος χωρίζεται σε Ανατολικό και Δυτικό τμήμα
♠ Το Δυτικό Ρωμαϊκό κράτος διαλύεται από επιθέσεις γερμανικών φύλων, που δημιουργούν πολλά γερμανικά βασίλεια. Ο Θευδέριχος, ιδρυτής του Οστρογοτθικού κράτους είναι ανεξάρτητος από το Βυζάντιο.
♠ Το Ανατολικό κράτος εξουδετερώνει το γερμανικό κίνδυνο
-πείθοντας τους Γερμανούς να στραφούν προς τη Δύση
-εγκαθιστώντας τους στα εδάφη του
-δίνοντας στους αρχηγούς τους ανώτερες στρατιωτικές θέσεις
-υποκινώντας τελικά εξέγερση της αντιγερμανικής παράταξης, που εξοντώνει τους Γερμανούς (400)
Γ. Πολιτιστικές εξελίξεις
– Στο Ανατολικό κράτος επιβάλλονται προοδευτικά τα ελληνικά πολιτιστικά στοιχεία.
– Ιδρύεται το Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης (425), με 16 ελληνόφωνες και 15 λατινόφωνες έδρες διδασκαλίας.
– Ο Θεοδοσιανός κώδικας (438)
♦ περιέλαβε τα αυτοκρατορικά διατάγματα που είχαν εκδοθεί μετά το 312
♦ διευκόλυνε την απονομή δικαιοσύνης.
- II. ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
- Ο ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ
α. Η πολιτική του Ιουστινιανού συνοψίζεται στο : ένα κράτος, μια Εκκλησία, μια νομοθεσία.
β. Εσωτερική πολιτική:
Ως προς το Κράτος:
▶ Στάση του Νίκα (532): καταστολή της εξέγερσης των δήμων του Ιπποδρόμου και του λαού της Κωνσταντινούπολης.
▶ Περιορισμός της δύναμης των γαιοκτημόνων και των δήμων προς όφελος των ελεύθερων αγροτών, που πληρώνουν φόρους.
Ως προς την Εκκλησία:
▶ Καταδιώκονται αιρετικοί και εθνικοί (ειδωλολάτρες).
▶ Κλείνει η Νεοπλατωνική Ακαδημία στην Αθήνα (529)
▶ Ιεραποστολική διάδοση του Χριστιανισμού σε Καύκασο και Ανατολική Αφρική.
Ως προς τη Νομοθεσία, εκδίδονται:
▶ Ιουστινιάνειος Κώδικας (συλλογή παλαιότερων αυτοκρατορικών νόμων)
▶ Πανδέκτης (γνωμοδοτήσεις ρωμαίων νομικών)
▶ Εισηγήσεις: εγχειρίδιο για τους φοιτητές της Νομικής
▶ Νεαρές: νέοι νόμοι, γραμμένοι στα Ελληνικά (καινοτομία)
γ. Εξωτερική πολιτική
▶ Στη Δύση στοχεύει στην ανόρθωση της ρωμαϊκής εξουσίας
– Καταλύει το Βανδαλικό κράτος στη Βόρεια Αφρική.
– Πολεμά σκληρά κατά των Οστρογότθων στην Ιταλία
– Ανακαταλαμβάνει τμήμα του Βησιγοτθικού Βασιλείου στην Ισπανία
▶ Στην Ανατολή στοχεύει στην επανάκτηση Βυζαντινών εδαφών
– Πόλεμος κατά του Χοσρόη Α’, βασιλιά των Περσών
– Συνθηκολόγηση το 562 (αποκατάσταση ισορροπίας)
▶ Στο Δούναβη για να αποκρούσει εισβολές
– Χτίζει φρούρια
– Εξαγοράζει την ειρήνη με τεράστια ποσά
– Δεν καταφέρνει όμως να αναχαιτίσει τους Σλάβους και άλλους εισβολείς.
▶ Συνέπειες της εξωτερικής του πολιτικής:
– Άδειασαν τα κρατικά ταμεία’
– Απογυμνώθηκαν οι ευρωπαϊκές επαρχίες από στρατό
– Εξασθένισε η διεθνής θέση του Βυζαντίου
– Ολέθριες επιπτώσεις στην εδαφική ακεραιότητα του κράτους, αργότερα.
δ. Κτίσματα του Ιουστινιανού – Αγία Σοφία
▶ Κατασκευάστηκαν έργα χρήσιμα στην άμυνα, τη θρησκεία, την υποδομή και την κοινή ωφέλεια
▶ Η Αγία του Θεού Σοφία
– Το λαμπρότερο κτίσμα της Βυζαντινής τέχνης
– Βασιλική μετά τρούλου (συνδυασμός βασιλικής και περίκεντρου κτιρίου
– Αρχιτέκτονες: ο Ανθέμιος (από Τράλλεις) και ο Ισίδωρος (από Μίλητο)
– Η κατασκευή διαρκεί πέντε χρόνια (532-537)
– Δίνεται έμφαση στον καθ’ ύψος άξονα.
Μόγκα Νικολέτα 